INFOMAYA

Yéetel u mayoría votos le LXIII Legislatura tu aprobartaj le Paquete Fiscal ti’al u Jala’achil u lu’umil Yucatán ti’al u ja’abil 2022.

2021-12-08

Tu noj kaajil Jo’, Yucatán, 8 ti’ diciembre 2021.

Audio Maya

 

Yéetel u votos jejeláas u diputadosi partidos políticos aprobarta’ab le iniciativas táakpajan ichil le u paquete fiscal ti’al Jala’achil ti’al u ja’abil 2022 túuxta’ab tu k’iinil 25 ti’ noviembre, tu’ux ku chuumbesa’al le u meyajil Reactivación económica, tooj óolal,kaambesajil, seguridad, yéetel u áantjil kaaj.

Le diputado Jesús Pérez Ballote (PAN) tu tsolaj ti’al u meyaje , juntúul Jala’achile’ k’a’ana’an tuláakal u nu’ukulil yéetel u t’aakinil chúuka’an le óolal ku aprobarta’al  táan Pleno le a’almajt’aano’ob Ley General ti’ Hacienda, Ley ti’ Ingresos ti’al Yucatán, Ley Presupuestoi Egresos ti’al Yucatán, Código Fiscal , Leyi Instituto de Seguridad Jurídica yéetel  Patrimonial ti’ Yucatán, Leyi  Coordinación Fiscal yéetel  Ley ti’ Presupuesto yéetel Contabilidad Gubernamental.

Le u Presidentei le Comisión ti’ Presupuesto, Patrimonio Estatal yéetel municipal tu jets’aj u t’aanil, le paquete fiscal tu túuxtaj Jala’achil  jach sáasilkúunta’ab u paklamxaak’allil yeéetel bey aprobarta’abi je’ex bix u tusbeeltik le artículo 55, jaatsilil XIV ti’ le u noj a’almajt’aanil u lu’umil Yucatán.

Uchik u paklamtsikbalta’al le dictamen táan pleno ti’al u aprobarta’al le u Leyi ingresos Jala’achil ti’al u ja’abil 2022 chéen u mayoría le diputados aprobartob, le u diputadosi Morena Vortanajo’ob tu contra beey xan Movimiento Ciudadano, le diputadai PAN Carmen González Martin tu tsolaj, le u Leyi Ingreso ku aprobarta’ala’ junp’éel u noj chuunil u ka’a líik’il u lu’umil Yucatán, k- béeykunsik yéetel k ts’aik u nu’ukulil ti’al u bin utsil ti’ te’e tu láak’ ja’abo’

Le diputadai PRI Karla Franco Blanco tu tsolaj, kex votarnaj tu contra le Leyi ingreso m’a tuláakal ku aprobartiki’i tumeen tu k’ubaj junp’éel propuestas táan le Comisión ti’ Presupuesto Patrimonio Estatal je’ex bix ti’al ma’ u beeta’al le reemplacamiento ba’ale ma’ óotabi’i.

Vida Gómez Herrera u diputadai Movimiento Ciudadano na’ak tribuna u tsol ba’axten votarnaj tu contra tumeen Jala’achile’ táan u jets’ik yaan u náajaltik taak’in tu yóolal u koonik jejeláas u ba’alobáai kaaj ba’ale ma’ u yojel wáa yaan u aprobata’al ti’ tumeen le Congreso ti’ u láak’ ja’abo’o.

Le ka’aj paklamtsikbalata’al le dictamen ti’ u Leyi hacienda ti’ Jala’achil aprobata’ab tumeen u mayoría le diputadosob kex yéetel u voto tu contra Morena, le u diputadoi PAN Erick Rihani González tu tsolaj, le impuestos kun cobratal u k’aaba’ impuestos ecológicos ma’ ti’al ti’ tuláakal kajnáalo’ob, kex jets’a’an ti’ u láak’ noj lu’umilo’ob bey u cobrata’al ma tun cobrata’al chéen ti’al u xup u t’aak’inil Jala’achil ti’al u beeta’al programas ti’al u chan éemel u seen k’askúunta’al sijnáalil tu yóolal le cambio climático.

Le u diputadoi PRD Eduardo Sobrino Sierra tu k’áataj ka votartak tu contra le u k’áata’al u cobrarta’al túumben impuestos tu yóolal sijnáalil je’ex u jets’ik le túumben a’almajt’aan Ley de Protección al medio ambiente.

Beey xan ma’ luk’sa’ab le u cobrata’al le emplacamiento chéen ma’ cobrata’ab tak walki ka’ap’éel ja’ab tu yóola le pandemia tumeen Jala’achil

Le u diputadai PRI Fabiola Loeza Novelo tu tsolaj le u diputadosi le u partido tu xak’altaj jach tu beel le ba’ax ku k’áata’al ichil le iniciativaob, je’ex bix le impuesto ku k’áatal cobraartbij tu yóolal le  gases ku weka’al lu’um tumeen ku k’áskúuntik , tak ja, k’a’ana’an u beeta’al programas ti’al u xu’ulsa’al wáa u p’íitkunsa’al u seen k’askúunta’al beey xan múulmeyajil yéetel le empresas ku beetiko’ob le loobo’ ti’al u k’axanta’al u xu’ulul.

Le u diputadai Morena Jazmín Villanueva Moo tu tsolaj,  ma’ tu béeytal u aprobarta’al junp’éel paquete fiscal estatal tu’ux kun seen ts’a’abal taak’in chéen ti’al u bo’otal funcionarios Jala’achil yéetel u k’a’aytik u yoochel, tumeen ku k’ubik iniciativas ma’ patali’i beey xan ma’tech u tsikbe’entik a’almajt’aan yéetel le ba’ax ku k’áatik ichilio’ ku náachkuntikubáa ti’ le ba’ax k’a’ana’an ti’ ek lu’umil.

Le u dictameni le presupuestoi egresos ti’al Jala’achil chéen u mayoriai le diputados aprobato’obo’, le u diputdosi morena yéetl movimiento ciudadano votarnajo’ob tu contra.

Le u diputadoi PAN Luis Fernández Vidal na’ak tribuna u t’aan tu favor le u presupuestoi Egreso Jala’achil tumeen ku chuumbesik le u meyajil le reactivación económica tu’ux jets’a’an nonoj u taak’inil ti’ le u ts’ook óoxp’éel ja’abila’, ku táanilkúunsa’al le u yáanta’al kúuchkabalil ek lu’umil, le u m’u’uk’ankúunsa’al le u náajaltaak’inil ek lu’umil ti’al u yantal meyaj ma’alo’ob u bo’olil.

Le diputada Vida Gomez Herrera tu tsolaj ba’axten votarnaj tu contra tumeen m’atech u táakmukta’al u taak’nil ti’al u beeta’al programas ti’ u yila’al u k’oja’anil tuukul wa salud mental, ku p’íitkunsik le u taak’inil le u programasi ti’al u xulsa’al le violencia ti’ genero, ma’tech xan u táakbesa’al le u taak’nil ti’al u béeytal u k’usa’al ja’ potable ti’ mejen kaajo’ob beey xan ti’al u mampajal nu’uko’ob ti’al mejen ch’úupal tu najilo’ob xook.
Le dictamen ti’al u Leyi hacienda yéetel ti’al le Código Fiscal
 beey xan le ti’al insejupy tu yóolal avalúos chéen u mayoriai le diputados aprobarto’obo’, le u diputadosi Morena votarnajo’ob tu contra.

 Le diputadai PAN Abril Ferreiro Rosado (PAN) tu tsolaj, le u jeltúumbensa’al yéetel aprobata’al le dictamenob k’a’ana’an ti’al u keekúunsa’al yéetel bix kuxtal kajnáalo’ob ti’al u yantal jets’eknakil tu yóolal u ba’alo’báai máaxob kajnáano’on weye’.

Ti’al le  dictamen ikil u jeltúumbensa’al le Codigo Fiscal, Ley ti’al coordinación fiscal u Leyi Presupuesto yéetel contabilidad gubernamental le u diputadoi nueva alianza crescencuio gutierrez gonzalez tu k’ubaj junp’éel propuesta ti’al u k’e’exel le u priyectoi le dictamenob ti’al u máansal tu k’iinil 15 ti’ febrero 2022 le u tsikbe’enil le u ‘almajt’aanil insejupy ma’ tu yáax k’iinil abril je’ex ka’achi’ile’, le u diputadosi morena votarnajo’ob tu contra.

Le diputada Manuela Cocom Bolio (PAN) tu ya’alaj, le ku cobrata’al tu yóolal, impuesto chéen ti’al séebankunsa’al yéetel u je’ebel u páajtalil ti kajnáalo’ob u bo’otiko’ob le u impuestos.

Le u diputadoi PRI Gaspar quintal Parra tu tsolaj votarnaj tu contra tumeen le ba’alo’b ku cobrata’al tu yóolal u bo’ota’al impuestos ku maas loobiltik kaaj, tumen bey chikbesik k’aas máako’ob le valuadores yéetel k’aas u beetik le meyajo’

Ti’al u xuule’ chéen u  mayoria le diputadosob aprobarto’ob le dictamen ikil u jeltúumbensa’al le Código fiscal yéetel coordinación fiscal beey xan u leyi presupuesto u lu’umil Yucatán

Le u diputadosi Morena tu ye’eso’ob ma’ de acuerdo yéetel tuláakal le dictamenes ti’ le paquete fiscal aprobarta’abo tumen tu jóok’sajo’ob junp’éel lona yéetel letreros  tu contra.

Ti’al u tso’okole túuxta’ab ti’ le Comisión ti’ Arte yéetel miatsil le iniciativa ti’al u k’ajóolta’al bey patrimonio cultural le maayat’aan ti’al u lu’umil Yucatán, ti’ le Comisión ti’ Puntos Constitucionales yéetel Gobernación túuxta’ab ti’ le inciativa ti’al u jeltúumbensa’al le u óoxjaatsilil le articulo 28 ti’ le u a’almajt’aanil discapacitados yéetel le jaatsilil XVII ti’ le articulo 41 ti’ le u a’almaj’taanil municipios

Ts’a’ab xan ojéeltbi k’a’ab oficios tumeen u Ayuntamientosi Akil, Chichimilá, Ixil, Kopomá, Muna, Suma de Hidalgo, Tecoh, Tekom, Telchac Puerto yéetel  Xocchel, Yucatán.

Asuntos generales

Ti’ asuntos generales le u diputadai Movimiento Ciudadano Vida Gomez Herrera tu k’ubaj junp’éel iniciativa ti’al u jeltúumbensa’al jejeláas artículos ti’ le Código penal tu yóola le loobil violencia familiar ti’al u na’aksa’al tak ka’a waatsilil u k’aalil ti’ máax beetik ti’ juntúul máax jach ka’abal u na’at beey xan de ofiicio.
Le u jaatsilil u diputadosi Morena ka’a t’aanajo’ob tumeen ma’ de acuerdo uchik u aprobarta’al le paquete fiscal ti’al u ja’abil 2022.

QUEREMOS SABER DE TI, DEJA TU MENSAJE