INFOMAYA

Aktáan Congreso Yucatán ku k’ubik le u informe u meyaj le Comisión ti’ Derechos Humanos ti’ u lu’umil Yucatán

2025-02-26

Le u Diputadosi le  LXIV Legislatura tu k’amo’ob le u informei u meyaj le u presidentai le Comisión ti’ Derechos Humanos deway Yucatán (CODHEY), María Guadalupe Méndez Correa, aktáan Tribuna dti’ le u Pleno le  Congreso  tu tsolaj,  le ba’ax menajil tu beetajal much’a’an yéetel organizaciones, sociedad civil, universidades yéetel activistas tu ja’abil 2024.

Le u  presidentaia CODHEY, María Méndez Correa tu tsikbaltaj  “u yáax meyajil ti’al u chukpaxta’al le  igualdad, yéetel justicia social, leti’e u yantal u tsoolxookil ti’al u beetpajala políticas públicas  ti’al u ch’úuka’al bix u bin u tsikbe’enta’al le derechos humanos”.

Le  Mesa Directiva tu túuxtaj ti’ jejeláas  Comisiones, iniciativas ti’al u xaak’alil:

•ti’ le comisión ti’ Puntos Constitucionales yéetel Gobernación, le iniciativa ti’al u jeltúumbenaa’al le u noj a’almajt’aanil  Yuicatan  tu yóolal le u tsikbe’enil le u páajalil kuxtal digna.

•ti’ le comisiones ti’ Justicia yéetel Seguridad Pública; Salud yéetel Seguridad Social, le iniciativa ti’al u jeltúumbensa’al  le Código Penal yéetel u a’almajt’aanil ts’aakankilSalud tu yóolal u páajtalil xko’olelo’ob le autonomía reproductiva yéetel derechos ti’al  salud sexual,ku táakpajal ichil u xak’alil le  comisión ti’al Igualdad ti’ Género.

•ti’ le  comisión ti’ Puntos Constitucionales yéetel Gobernación ku xaak’altik le le iniciativa ti’al u jóok’sa’al le túumben a’almajt’aan Ley de Prevención y Atención del Suicidio .

Bey xan aktáan Sesión Plenaria túuxta’ab ti’ le Comisión de Puntos Constitucionales yéetel Gobernación le iniciativa ti’al u jeltúumbensa’al le  Constitución Política local tu yóolal le reforma ti’  Poder Judicial  k’uban tumeen le u bancada MORENA, le u  representaciones legislativas  PVEM yéetel PT.

le Diputado Wilmer Monforte Marfil, coordinador ti’ le u bancadai MORENA, tu tsikbaltaj  le reforma ku tojtáantik le u beykunsa’al le ba’ax ku k’áatik kaaj , le u beeta’al justicia séeba’an ti’al tuláakla , ma’ chéen ti’al ayk’alo’ob unaj u democratizarta’al le u meyaj  Poder Judicial.

Le u presidentei le  u Junta  Gobierno yéete Coordinación Política le  Congreso tu payt¿aanaj diputadosl diputadas ti’ je’e ba’ax partidos políticos ti’al u beykunsa’al le ba’ax ku tusbeeltik le  Constitución Federal tu paach paklamtsikbalil yéetel ti’al u k’uchul utsiltal ti’al ek lu’umil ikil kun beeta’al le reforma ti’al kajnáalo’ob Yucatecos.

Ichil le xaak’alil le sesionob ts’a’ab ojéeltbij k’a’am oficio túuxta’ab tumen le Auditor Superior o, Rubén Arjona Ortiz, ikil u k’ubik le u óoxxtéenil le informes individuales,yéetel le  informe ejecutivo bey xan le  el informe general ejecutivo ti’ le fiscalización superior ti’  cuenta pública estatal tu yóolal le auditoria beeta’al ti’ le cuenta pública 2023. Túuxta’an ti’ le  comisión ti’ Vigilancia de la Cuenta Pública, Transparencia y Anticorrupción.

Le LXIV Legislatura tu áaprobaartaj le dictamen ti’ le  Comisión ti’al  Postulación ti’ le chíimpolal  “Consuelo Zavala Castillo, ku k’ibik le u noj mola’ay  Congreso  Yucatán” tu náajaltaj le xkajnáal  Aracely Angélica Cab Cumí recipiendaria.

Le kajnáal  Luis Ángel Jiménez Santana tu ch’a’aja le compromiso constitucional aktáan Pleno bey u túumben integrantei le Comisión ti’ Selección ti’ le  Comité ti’al  Participación Ciudadana ti’ le  Sistema Estatal Anticorrupción way Yucatán.  Bey xan le pleno tu áaprobaartaj le convocatoria ti’al u k’a’amal propuestas ti’  de candidatas ti’al u náajalta’al le chíimpolal “Elvia Carrillo Puerto ti’ le Congreso”.

Ichil asuntos generales máano’ob tribuna le u diputadoi MORENA, Germán Quintal Medina ti’al u k’bu junp’éel iniciativa  ti’al u chíimpola’atal le xunáan kaab bey Patrimonio Biocultural ti’al Yucatán,  ti’al u tusbeelta’al u kaláanta’al .

Le u  diputadai PRI, Rosana Couoh Chan tu k’ubaj iniciativa  ti’al u tusbeelta’al u jolpo’opilo’ob kaambesajil  u beykusiko’ob le u kaambesajila Lengua de Señas Mexicana ti’ jejeláas nail xook way  Yucatán.

Bey xan máan Tribuna  le u diputadasi PAN, Ana Cristina Polanco Bautista i’al u k’ub junp’éel iniciativa  ti’al u jelt+úumbensa’al le yáax  articulo i’ le Constitución Política estatal d tu yóolal le u chíimpolail le páajalil  derecho a la protección salud física yéetel mental;  Melba Gamboa Ávila máan tribuna t’aan tu yóolal le u k’iimbesajil 21 de febrero  u noj k’iimbesajil na’tsilt’aano’ob yóok’ol kaab ; le diputado Rafael Montalvo Mata yéetel  le Diputada María Teresa Boehm Calero, Álvaro Cetina Puerto, táanajo’ob tu yóolal Día del Rotarismo  ku k’iimbesa’al  23 de febrero;   bey xan le u k’a’ananil le  Parlamento Abierto ti’al u xak’alta’al le iniciativa tu yóolal le u páajtalil xko’olelo’ob ti’al le autonomía reproductiva , yéetel le u ch’úukta’al bix u xu’upul  u taak’in kaaj wáa recursos públicos,.

QUEREMOS SABER DE TI, DEJA TU MENSAJE