INFOMAYA

LE U NOJ MOLA’AY CONGRESOI YUCATÁN KU ÁAPROBAARTIK LE MINUTAS FEDERALES TI’AL U YÁANTA’AL TÁANKELEMO’OB YÉETEL U KALANIL SOBERANÍA NACIONAL

2025-03-14

Tu noj kaajil Jo’, Yucatán 14 ti’ marzo 2025

Bey Constituyente Permanente le u Pleno le LXIV Legislatura tu áaprobaartaj ka’ap’éel dictámenes ti’ le minutas túuxta’an tumeen le u Cámarai Senadores yéetel u Cámara Diputados ti’ le Congreso de la Unión tu yóolal áantjil ti’al táankelemo’ob yéetel u kalanil soberanía Nacional.

Yéetel  34 votos a favor, le  diputados tu áaprobarto’ob  le minuta federal ikil u jeltúumbensa’al le segundo párrafo ti’ le artículo 123 ti’ le constitución Política ti’al u noj kaajilo’ob  Mexico tu yóolal áantajil ti’al táankelemo’ob, ku tusbeelta’al u k’u’ubul ti’ob u t’aak’inil áantajil mensual je’ex le bukaj ku tojoltik junp’éel ti’ le salario mínimo general ti’al táankelemo’ob yaan ti’ob 18 tak  29 ja’abilo’ob, ba’ale ku ts’abal ti’ob le máaxo’ob mina’an meyajtiob yéetel ma’ táan u xojko’ob mixba’al ti’ je’e ba’ax nivel  educativo, bejlae u je’ets’el junp’éel obligación legal ti’al Jala’chilo’ob.

le diputada Clara Paola Rosales Montiel (morena), máan tribuna t’aan tu favro le dictamen, tumen le reformas ku tóoch’bakuntik le la Cuarta Transformación ku ts’aik u chuunil u yatla junp’éel noj lu’um justo tak ti’al táankelemo’ob yéetel ku táanilkúuns’alo’ob, úuch káaja u tu’ubsalo’ob ka’achij.

Le u diputadai PAN, Itzel Falla Uribe  tu tsikbaltaj  yéetel le  aprobación ku beeta’al ti’ le dictamen ku taasik u páajtalil u ts’a’bal áantajil ti’ táankelemo’ob, yiknal le bancada ku representartik ku meyaj ti’al u beetpajal políticas públicas ti’al u beykunsa’al u jóok’ol táanil tuláakal kajnáalo’ob.

Bey xan le  diputado Gaspar Armando Quintal Parra (PRI) tu tsolasj, le minuta junp’éel u un’ukulil áantajil  ku taasik páajtalil  ti’al táankelemo’ob ti’al u beytal u tpaakbesalo’ob ichil u kuxtalil kaaj. 

Yéetel u vot tuláakal le diputadosob áaprobaarta’ab le dictamen ti’ le minuta ikil u jetúumbensa’al le segundo párrafo ti’ le  artículo 19 yéetel ku táabsa’al túumben jaatsil ti’ le artículo 40 ti’ le Constitución nacional tu yóolal le u mu’uk’ankúunsa’al u kalampajal le soberanía nacional,ku je’ets’el le u Jala’achil u noj lu’umil Mexico mix ka úuchuk wáa ba’ax ma’ tun páajtal u ch’aik u yúuchul le ntervenciones, intromisiones wáa u beetik u yóol junpéel autoridad  extranjera chéen wáa ku tukultik u tal u beet k’aas ti’ le u  integridad, independencia yéetel soberanía nacional.

Le  diputado Marco Antonio Pasos Tec (PAN) tu tsolaj, jach k’a’anan u je’ets’el ichil a’almajt’aan constitucionales ba’ale unaj u jach xak’alta’al tu beel bix u beetpajal ti’al u mu’uk’ampajal le u kalampajal le instituciones yéetel ka kaláanta’ak u derechos kajnáalo’ob.

 

Aktáan le plenariaob le  Mesa Directiva tu túuxtaj iniciativas ti’ comisiones:

 

-ti’ le Comision ti’ Arte y Cultura túuxta’ab ti’ le iniciativa ti’al u tusbeelta’al u chíimplta’al le xunáan kaab wáa  Abeja Melipona bey Patrimonio Bioculturalti’al u lu’umil  Yucatán.

-ti’ le comisión ti’ Puntos Constitucionales yéetel  Gobernación le iniciativa ikil kun táabsa’al u túumben jaatsilil le yáax  artículo 1 ti’ le Constitución Política ti’al Yucatan tu yóolal u tusbeelil u kaláanta’al le tóoj óolal física yéetel mental.

-Le Mesa Directivaob tu túuxtaj ti’ le comisión ti’al Educación, Ciencia yéetel Tecnología le iniciativa ti’al u ka’ansal le lenguaje de señas mexicana ti le u jejeláas najil xook way  Yucatán.

-bey xan le  iniciativa ti’al u jeltúumbensa’a le  artículo 86 ti’ le  Constitución Política Estatal.

Tu xuulbale’ le Mesa Directiva tu p’ataj u t’aanil le u beetpajal u láak’ sesión plenaria tu k’iinil  miércoles 19 ti’ marzo las 11 ja’atskabil

QUEREMOS SABER DE TI, DEJA TU MENSAJE