INFOMAYA

Aktáan Congreso ku k’uba’al iniciativa ti’al u tsikbe’enta’al le u derechos kajnáalo’ob discapacitados way Yucatán
2025-09-18
Tu noj kaajil jo’, Yucatán 18 ti’ septiembre 2025
Aktáan Sesión Ordinaria, le diputadoi morena Eric Edgardo Quijano González tu k’ubaj ti’ le Mesa Directiva jup’éel iniciativa ku kaxantik le u kaláanta’al le u tsikbe’enta’al le u derechos kajnáalo’ob discapacitados way tu lu’umil Yucatán.
le diputado Bayardo Ojeda Marrufo (morena) tu k’ubaj u láak’iniciativa ti’al u tusbeelta’al u profesionalizar u meyaj presidentes municipales ikil kun certificartala le u comptencias laborales le máaxo’ob ku meyajo’ob ti’ ependencias yéetel entidades municipales bey ti’ estándares ti’ Sistema Nacional ti’ Competencias.
Le diputada Claudia Estefanía Baeza Martínez (morena) tu k’ubaj iniciativa tial u túumbenskunsa’al le u a’almajt’aanil kalanil sijnáalil Protección al Medio Ambiente ti’al u jets’el u tusbeelil meyaj ti’ jolpo’opilo’ob chéemp’elak u yojéeltiko’ob yaan negocios wáa empresa ku contaminartik le u bak’paachil tu’ux yaan unaj u ch’úukta’al .
Le u diputada Itzel Falla Uribe (PAN) tu k’ubaj iniciativa ti’al u túumbenskuunsa’al le u a’almajt’aanil meyaj Poder Legislativo ti’ Yucatán bey xan le u Reglamento,ti’al u kaxanta’al u séebankuunsa’al u xaak’alil yéetel u meyajil legislativo, ti’al ma’ u p’áatal mix junp’éel iniciativa ma’ u xak’alta’al aktáan Pleno.
Le diputada Ana Cristina Polanco Bautista (PAN) tu proponertaj le u yantal ti’ u lu’umil Yucatán u a’almajt’aanil tsoolmeyajil le kéek k’uchuk chak ik’alo’ob.
Le diputada Melba Rosana Gamboa Ávila (PAN) tu k’ubaj iniciativa ti’al u k’e’exel jejelás artículos ti’ le u a’almajt’aanil u Derechos mejen paalal yéetel táankelemo’ob keet ti’ le a’almajt’aan federal ti’al u táakbesa’al le meyajil crianza positiva yéetel obligaciónes ti’ máaxo’ob ts’a’abam le custodia legal.
le diputado Javier Renán Osante Solís (Movimiento Ciudadano) tu k’ubaj iniciativa ti’al u ch’úukta’al le u tsikbe’enta’al le u derechos le máax’ob ku meyajo’ob ti’ servicio publico.
Bey xan máan tribuan táan le diputado Gaspar Armando Quintal Parra (PRI) ti’al u k’ub le iniciativa tu’ux ku k’áatik ke táakbesa’al ichi le Código Penal ti’ Yucatán, bey loobil le ma’atech u k’u’ubul ti’ le mola’ay issstey le retención ti’ le cuotas laborales ku ts’a’abal tumej jmeeyjilo’ob ti’al seguridad social
Aktáan sesión, k’áata’ak ka tsikak le máaxo’ob kíimo’ob ti le accidente tu k’iinil 13 ti’ septiembre tu noj bejil Campeche. Le diputadas Neyda Aracelly Pat Dzul (Morena) yéetel Larissa Acosta Escalante (MC) t’aanajo’ob tribuna ti’ le Congreso ti’al u k’0áato’ob ka anakil le cultura vial preventiva.
le diputado Samuel de Jesús Lizama Gasca (morena) na’ak tribuna ti’al u k’a’asik le noj péektsilil Independencia de México yéetel bix uchk u taasik le justicia social, tu jets’aj u t’aanil le Cuarta Transformación junp’éel u e’esajil, tumeen ku beetik políticas ti’al u kalanil tooj óolal, kaambesajil, meyaj, yéetel desarrollo municipal.
Le diputado Ángel David Valdez Jiménez (PAN) tu k’áataj ka mu’uk’ankúunsak le u iniciativa ti’al u beetpajal le u a’almajt’aanil Autismo ti’al Yucatán,tumeen u noj tuukul baatsilo’ob, asociaciones, especialistas yéetel kajnáalo’ob autistas.
• tu xuulbale túuxta’ab ti’ le Comisión de Desarrollo Agropecuario, e iniciativa ti’al u jets’sla u k’ajóolta’al le kíimbesajil Día Estatal de la Seguridad en el Mar, k’uban tumeen le diputado Germán Quintal Medina (morena).
• ti’ le Comisión ti’ Puntos Constitucionales yéetel Gobernación, le iniciativa ti’al le Revocación de Mandato eststal k’uban tumeen le diputado Gaspar Armando Quintal Parra.
• bey xan le ininiciativa k’uba tumeen le diputada Neyda Aracelly Pat Dzul (Morena) ti’al u tsíibta’al ichil le Constitución yéetel u Ley Electoral, tu yóolal le auténtica representación indígena.